23e editie van Hervonden Stad gepresenteerd
De 23e editie van Hervonden Stad is vorige week donderdag door wethouder Roeland van der Schaaf uitgereikt aan Wilko Huyink, directeur van Groningen Bereikbaar. Toepasselijk, want deze editie behandelt het onderwerp ‘verkeer en vervoer’ in het Groningen van vroegere tijden.
Naast de gebruikelijke jaarverslagen over recent uitgevoerde archeologische en bouwhistorische onderzoeken en restauraties zijn er in Hervonden Stad 2018 vijf artikelen opgenomen die te maken hebben met de vroegere bereikbaarheid van Groningen. Zij nemen de lezer mee op reis langs de laatste stoepen in de binnenstad, oude wegen, trekvaarten, een hervonden spoorweghalte en voormalige benzinestations.
De oudste infrastructuur wordt belicht in het artikel De Paddepoelsterweg in archeologisch perspectief. Hierin wordt de hypothese geopperd dat deze oude verbindingsweg een overblijfsel is van een laatmiddeleeuws netwerk van (klei)wegen. Sneller reisde men echter een paar eeuwen later over het water. Deze ‘snelwegen’ uit de 17e eeuw van en naar Groningen worden nader belicht in artikel Trekvaart en stedelijke infrastructuur. Een andere snelle, toen moderne, verbinding staat centraal in het artikel Stopte de trein bij Groenestein?. De aanleg van het spoor naar Nieuweschans en later ‘naar Holland’ haalde de bestaande infrastructuur ten zuiden van de stad overhoop, maar bracht ook nieuwe reismogelijkheden waarbij men dicht bij huis kon opstappen.
Stoepen en rijpen in de stad Groningen belicht de ontwikkeling van de stoep door de eeuwen heen. Stoepen moesten wijken voor een betere doorstroming van het verkeer. Maar nu het gemotoriseerd verkeer steeds meer wordt ingeperkt, ontstaat wellicht de mogelijkheid om gebouwen (weer) van fraaie stoepen te voorzien. Meer over de binnenstad en mobiliteit is te lezen in het artikel Happy motoring in Groningen. Dit artikel biedt een ‘ronkende’ cultuurhistorische terugblik op de Groninger benzinestations uit de jaren 1950. In die periode steeg het autobezit onder de huishoudens in ons land enorm. Reden voor de oliemaatschappijen om nieuwe benzinestations te bouwen, onder voorwaarde dat hiervoor gerenommeerde architecten werden ingeschakeld. Het enige tankstation dat hiervan nog te bewonderen is in Groningen, is het Dudok-vulstation aan de Turfsingel (1954).
Deze editie van Hervonden Stad sluit af met twee artikelen over historische bouwmaterialen. In depot – uit depot beschrijft de bijzondere herplaatsing van een uit Gouda afkomstig bovenlicht uit 1770-1800, gedecoreerd met symbolische motieven. Na restauratie bij de Stichting Monument & Materiaal is dit bovenlicht opnieuw in Gouda herplaatst in een rijksmonument. Tenslotte beschrijft De beste, goedkoopste en duurzaamste bevloering de opkomst en bloeiperiode van in de provincie Groningen geproduceerde geperste cementtegels vanaf het midden van de 19e eeuw. Dergelijke tegels, ooit toegepast in boerderijen, luxe stadshuizen en openbare gebouwen, wachten in het M&M-depot op passend hergebruik.
Hervonden Stad is verkrijgbaar in de boekhandel voor €13,50.
