Nieuwste editie Hervonden Stad en Land gepresenteerd
Sinds deze week ligt de nieuwste editie van Hervonden Stad en Land weer in de boekhandel. Het eerste exemplaar van dit erfgoedjaarboek werd afgelopen vrijdag 24 november in het Forum Groningen gepresenteerd.
Het jaarboek geeft, inmiddels al voor de 28ste keer, een samenvattend overzicht van alle uitgevoerde archeologische en bouwhistorische onderzoeken en restauraties in de gemeente. Daarnaast bevat het verschillende artikelen over zeer uiteenlopende onderwerpen. We geven alvast een sneakpreview van twee van deze artikelen: De Dertien Tempels terug naar Groningen en Straatverlichting in Groningen.
Een hervonden schilderij
In De Dertien Tempels terug naar Groningen vertelt oud-conservator van het Groninger Museum Egge Knol over de omzwervingen van het markante schilderij “Chronos” van Hermannus Collenius uit het “Huis met de dertien tempels”. In 1908 kocht een Engelse kunsthandel het werk van Collenius, dat tot dan toe een vaste plek had in de zogeheten Collenius-kamer in het huis aan de Oude Boteringestraat. Knol neemt je mee langs de verschillende plekken waar het schilderij ondergebracht is geweest, met als bekroning de recente thuiskomst van dit werk.
Het huis – Oude Boteringestraat 23 – ontleent zijn bijnaam aan de vroegere gotische gevel die met dertien kleine torentjes was bekroond. De huidige gevel dateert uit de 18e eeuw. Op het schilderij is de oude gevel duidelijk te zien. Hoewel in Groningen wel degelijk gotische huizen hebben gestaan, zijn fysieke restanten hiervan in de stad schaars. Dit maakt het schilderij van Collenius dubbel waardevol voor de stad.
Het schilderij “Chronos” van Hermannus Collenius, met rechts in beeld het kenmerkende “Huis de met de dertien tempels”.
De Oude Boteringestraat 23 in de huidige staat, met 18e eeuwse voorgevel.
Geschiedenis van de straatverlichting
Straatverlichting in Groningen bevat de intensieve geschiedenis van openbare verlichting, zoveel mogelijk toegespitst op Groningen en omstreken. Van kaarsverlichting naar lantaarns brandend op verschillende oliën en gasverlichting, naar de introductie van elektriciteit, de gloeilamp, tl- en ledverlichting. Door de eeuwen heen is ook het materiaal van de palen veranderd: van houten palen, natuursteen en gietijzer tot de modernste metalen. In Straatverlichting in Groningen lees je er alles over. En misschien wel over de lantaarnpalen die in jouw eigen wijk staan!
Prent uit “Lantaarn-Aanstekers nieuwjaars-zegenwensch” met zwevende lantaarn en zerken paal met olielampen, 1842. (Groningsche Volksalmanak 1914)
Staatlantaarn van het Haagse model op de Boteringebrug, rond 1880. (Collectie Groninger Archieven).