In de raadsvergadering van 20 december 2017 heeft de gemeenteraad de Erfgoednota 2017 vastgesteld.
Wat kan erfgoed bijdragen aan de stad van nu en straks? Die vraag staat centraal in de erfgoednota, waarin de gemeente haar doelen en wensen omtrent het Groninger erfgoed formuleert.
Net als de stad zelf, is de erfgoedzorg voortdurend in verandering. Voorheen stond het monument centraal: het gebouw, de archeologische vondst of het park. Dat is nu veranderd. Er is meer aandacht voor gebieden, structuren en andere – minder zichtbare – cultuurhistorie. Ook vanuit de politiek is er de opdracht om gebiedsgericht te werken in plaats van objectgericht. Dit vindt zijn neerslag in de Omgevingswet die in 2019 van kracht wordt.
De kerntaken van de erfgoedzorg blijven onverminderd belangrijk, zoals het adviseren over bouwplannen, het begeleiden van archeologisch onderzoek en het overbrengen van informatie.
Wat zijn de nieuwe doelen van de gemeente?
Cultuurhistorie meewegen in de ruimtelijke ordening
Cultuurhistorisch waardevolle structuren en gebieden zijn vaak niet als monument beschermd. De waarde van erfgoed draait echter niet alleen om afzonderlijke gebouwen, maar ook om de kwaliteit van het geheel. De gemeente wil daarom het onbeschermde erfgoed mee laten wegen in de discussie over stadsontwikkeling. De ambitie is om:
- Erfgoed te gebruiken als inspiratiebron bij nieuwe ontwikkelingen
- Erfgoedwaarden op te nemen in ruimtelijke plannen
- Te vernieuwen op een manier die recht doet aan de kwaliteit die er al is
Om deze ambitie waar te maken is het nodig om de cultuurhistorische waarden van Groningen in kaart te brengen, te duiden en een plaats te geven in de processen van ruimtelijke ordening. Zo wordt het mogelijk om een bewuste afweging te maken of het bestaande kan bijdragen aan de kwaliteit van nieuwe ontwikkelingen.
Erfgoed benutten bij gebiedsontwikkeling
Erfgoed kan eigenheid, karakter en kwaliteit toevoegen aan een ontwikkeling. Bovendien is erfgoed essentieel om de geschiedenis van een plek zichtbaar te maken of te houden. Erfgoed benutten bij gebiedsontwikkeling levert zowel een bijdrage aan de kwaliteit van de ontwikkeling als aan het behoud van waardevolle gebouwen, gebieden en structuren.
Sleeping beauties
Erfgoed bevindt zich op onverwachte plekken. In een enquête aan het Stadspanel vroeg de gemeente bewoners naar gekoesterde plaatsen in hun directe leefomgeving. Dit leverde meer dan 700 suggesties op, met verrassende uitkomsten zoals het boomgaardje naast de boerderij aan de Stadweg 22 in Lewenborg. De gemeente streeft ernaar om dit soort onbekende sleeping beauties samen met bewoners nieuw leven in te blazen en ‘wakker te kussen’.
Groningen energieneutraal in 2035
De gemeente Groningen wil energieneutraal zijn in 2035. Monumenten leveren daartoe al een bijdrage door hun lange levensduur. Toch is het belangrijk om monumenten op verantwoorde wijze energiezuiniger en comfortabeler te maken. Door middel van goede voorbeelden en advies op maat wil de gemeente eigenaren en gebruikers helpen bij energiebesparende maatregelen.
Het Groninger Monumentenfonds (GMF)
Erfgoed heeft een economische en maatschappelijke waarde. Sommige monumenten zijn echter moeilijk te exploiteren, zoals kerken, molens, fabriekspijpen en dergelijke. Om instandhouding, beheer en ontwikkeling van dit ‘onrendabele’ erfgoed te stimuleren werd in 2002 het Groninger Monumentenfonds opgericht. De gemeente Groningen helpt het GMF graag in het verwerven van een voldoende rendabele portefeuille om ook in de toekomst bijzondere, minder economische monumenten te kunnen behouden en te beheren.
