Een merkwaardige hanger

Wat is het: Hanger van een ketting

Wanneer: 300-400 na Chr.

Vindplaats: Polder de Held, Groningen

Materiaal: Git

In 2004 werd begonnen met een archeologisch onderzoek in Polder de Held in de wijk Vinkhuizen. Voorafgaand ging men er vanuit dat deze plek van 1100 tot 1400 door boeren werd bewoond en dat het land tussen 1400 en 1700 onbewoond was. Vanaf 1700 tot 1890 stond er opnieuw een boerderijtje, waarna ook deze weer is verdwenen en het land tot op heden onbewoond bleef. Na de opgraving moest dit beeld enigszins bijgesteld worden. Tegen de verwachtingen in kwam er aardewerk uit de grond dat dateerde uit de eerste eeuw na Christus. De overige vondsten hoorden bij de verwachte periodes en omvatten vooral huisraad.

Toch zat tussen al die vondsten ook een vreemd voorwerp, dat bij het vinden al tot verbaasde blikken leidde. Het zwartgekleurde medaillon leek wel van drop gemaakt. Dit object bleek een hanger te zijn met daarop de beeltenis van een volwassen man, een vrouw en een kind. Het object is 4,5 cm groot, en lag in een sloot die door de middeleeuwse bewoners was dichtgegooid. De hanger werd geregistreerd als “19e-eeuwse gitten hanger” en naar het depot vervoerd.

Jaren later keek een andere onderzoeker nog eens naar de vondsten. Hij kon zijn enthousiasme nauwelijks verbergen over het hangertje. Het bleek veel ouder dan aanvankelijk gedacht – het is namelijk gemaakt tussen 300 en 400 na Chr.! Een unieke vondst. Het diende mogelijk als geluksamulet: de vader en moeder hadden één wens, namelijk een zoon. Er zijn geen andere hangers uit deze periode bekend in Nederland.

Hoe kwam het terecht op deze plaats? Er woonde toen niemand. Naar het schijnt is de hanger door de eerste bezitter kwijtgeraakt of weggegooid. Pas in de middeleeuwen dook hij weer op. Misschien gevonden door de zoon van de boer terwijl hij het land omspitte? De vinder kan heel goed iets bovennatuurlijks hebben gezien in de vondst. “Een vader, moeder en een zoon” zal hij mogelijk als het heilige gezin “Jozef, Maria en het kindeke Jezus” hebben herkend.
Maar ook deze bezitter raakte de hanger kwijt. Voor de tweede keer raakte het bedolven onder de grond. Pas in 2004 komt het opnieuw boven. Tweemaal verloren, driemaal gevonden.